Holistyczne podejście do zdrowia // Holistic attitude to health
Gdy mówi się o pojęciu zdrowie co przychodzi pierwsze na myśl? Zapewne definicja najprostsza: zdrowie to brak choroby. Ale czy tylko? W rozumieniu WHO (World Health Organization) zdrowie to: "pozytywny stan fizyczny, psychiczny i społeczny, a nie tylko nieobecność choroby lub ułomności".
Jak widzimy definicja sama w sobie zawiera poczucie zdrowia fizycznego, ale tutaj należy podkreślić także: psychicznego i społecznego. Co się kryje pod tymi dwoma aspektami?
Każdy posiada przeżycia psychiczne, głęboko związane z emocjami. Na co dzień spotykamy się z wieloma sytuacjami w których "coś przeżywamy". Jesteśmy źli, zadowoleni, urażeni, zakochani, przygnębieni, zatroskani, zmartwieni, usatysfakcjonowani. Wszystko to przejawia się w zachowaniu, które eksponujemy otoczeniu(1). Właśnie w tym momencie pojawia się zależność między naszą psychiką a otoczeniem, więc przez to także z poczuciem "zdrowia". Dlaczego?
Całokształt naszego zachowania jest oceniany według wzorów, norm i wartości przyjętych w społeczeństwie. A więc zdrowe jest to "co powszechne, typowe dla danej społeczności" (2). Każde odstępstwo traktowane jest jako zaburzenie i coś czego nie należy tolerować. Bardzo często przez to reakcja otoczenia przejawia się brakiem tolerancji, odrzuceniem, dyskryminacją. A jak dobrze wiemy w piramidzie Maslowa na poziomie 2,3,4 (czyli aż 3 filary na 5!) występują potrzeby człowieka, które są ściśle związane z interakcjami międzyludzkimi. Jeśli u jednostki następuje odchylenie od tego co "normalne" spotyka się ona z wykluczeniem. Rzutuje to na jej wewnętrzne uczucia względem innych i samego siebie. Dochodzi do konfliktu wewnętrznego co bardzo często ma wpływ na wszelkiego rodzaju zaburzenia w tym depresje, lęki, fobie, zamknięcie się w sobie. Zatem zostaje zachwiane zdrowie psychiczne oraz społeczne.
Wybitny polski lekarz Julian Aleksandrowicz zdefiniował istotę ludzką następująco: "Człowiek to coś więcej niż suma komórek, tkanek i narządów. Człowiek to także coś więcej niż "ciało" i "dusza". Człowiek pojmowany jako dynamiczny system funkcjonujący w sprzężeniu z innymi systemami, poddany oddziaływaniu środowiska przyrodniczego i społecznego, i sam na nie oddziałujący-to zupełnie nowa jakość." (3.)
W psychologii powstało wiele koncepcji zdrowia. Jedną z nich jest podejście systemowo-holistyczne*(4.), które charakteryzuje się równowagą zasobów wewnętrznych i środowiskowych oraz czynników ryzyka (stresorów).
Holistyczne ujęcie zdrowia oznacza całościowe podejście do tego stanu oraz wzięcie pod uwagę wszelkich oddziaływań wewnętrznych oraz zewnętrznych.
Czynniki warunkujące zdrowie zostały opisane przez B. B Jansena (5). Wyróżniamy 4 rodzaje zdrowia: fizyczne, psychiczne, społeczne, duchowe. Na fizyczne ma wpływ w ogromnej mierze styl życia m.in. żywienie, wypoczynek, palenie tytoniu, zachowania seksualne, zachowanie bezpieczeństwa. Pozostałe 3 natomiast związane są z warunkami życia tj. zanieczyszczenie środowiska, warunki bytowe, kultura, mieszkanie, warunki pracy, dostępność żywności. Nie można pominąć także działań indywidualnych lub grupowych (6).
Należy przyjrzeć się uważniej wcześniej wymienionemu zagadnieniu jakim jest styl życia. Marc LaLond** przedstawił tzw. "pola zdrowia", które obrazują procentowy udział każdej sfery w stanie naszego zdrowia.
Z badań naukowych oraz wszelkich obserwacji wynika ze to właśnie styl naszego bycia wpływa na nas najbardziej. W sposób kluczowy decyduje o naszym zdrowiu i chorobie a jego modyfikacja jest w zasięgu możliwości każdego człowieka. (7)
WHO styl życia definiuje jako: "sposób bycia wynikający z wzajemnego oddziaływania człowieka i warunków, w jakich żyje oraz z indywidualnych wzorców zachowania, które zostały określone przez czynniki społeczno kulturowe i osobiste cechy charakteru."
Holistyczne podejście do zdrowia dzieli się na dwa aspekty: systemowe postrzeganie świata ("większej całości"), w którym zdrowie człowieka rozpatrywane jest w kontekście powiązania z rozumianym szeroko środowiskiem, oraz z punktu widzenia jednostki ("mniejszej całości") (8). Holistyczny model zdrowia przedstawiany jest za pomocą przeróżnych form graficznych, a jego symbolem jest koło (9). Jednym z najczęściej prezentowanych modeli jest tzw. mandala zdrowia- opracowana w Departamencie Zdrowia Publicznego miasta Toronto. Mandala jest to "symbol wszechświata, zbudowany na planie koła. W modelu tym zakłada się wzajemne powiązania między kulturą a środowiskiem i ich jednoczene oddziaływanie na cżłowieka pojmowanego jako jedność obejmująca wymiar fizyczny, intelektualny i duchowy.(10)"
Jak widzimy na obrazka załączonych powyżej człowiek jest w centrum.
Można wnioskować, że jest on w samym środku świata rozumianego szeroko nie
tylko w wymiarze fizyczności.
(1.), (2.) (4.) L. Cierpiałkowska, "Psychopatologia", Wydawnictwo naukowe Scholar 2014
*holizm- wpływ somy na psyche i odwrotnie
Model systemowo-holistyczny
powinien zostać rozpowszechniony wśród profesji związanych z systemem opieki
zdrowotnej takie jak: lekarz pierwszego kontaktu, dietetyk, trener personalny,
doradca zawodowy. Ułatwiło by to znacznie postawienie odpowiedniej diagnozy i
umożliwiło udzielenie adekwatnej do potrzeb pacjenta pomocy. Niestety coraz
częściej w wymienionych zawodach można zaobserwować brak podstawowej wiedzy na
temat funkcjonowania człowieka w systemie bio-socjo-kultorowym. Skutkuje to
błędnymi decyzjami w doborze leczenia, udzielania rad czy też nieumiejętne
wspieranie, które przynosi efekt odwrotny od zamierzonego.
Podsumowując, należy podkreślić zależność między zdrowiem psychicznym a fizycznym i społecznym. To co się dzieje w naszej głowie niejednokrotnie wpływa na to jak się czujemy fizycznie oraz ma wpływ na nasze relacje z innymi. Każdy z tych aspektów przenika się i jedynym rozwiązaniem aby czuć się ZDROWYM jest zachowanie równowagi między tymi trzema sferami funkcjonowania. Jak to zrobić? Tego dowiecie się-mam nadzieję z kolejnych artykułów.
Czekam na wszelkie informacje zwrotne odnośnie wpisu :) Pozdrawiam i zapraszam ponownie :)
Podsumowując, należy podkreślić zależność między zdrowiem psychicznym a fizycznym i społecznym. To co się dzieje w naszej głowie niejednokrotnie wpływa na to jak się czujemy fizycznie oraz ma wpływ na nasze relacje z innymi. Każdy z tych aspektów przenika się i jedynym rozwiązaniem aby czuć się ZDROWYM jest zachowanie równowagi między tymi trzema sferami funkcjonowania. Jak to zrobić? Tego dowiecie się-mam nadzieję z kolejnych artykułów.
Czekam na wszelkie informacje zwrotne odnośnie wpisu :) Pozdrawiam i zapraszam ponownie :)
(1.), (2.) (4.) L. Cierpiałkowska, "Psychopatologia", Wydawnictwo naukowe Scholar 2014
*holizm- wpływ somy na psyche i odwrotnie
(3.)
(8.) (9.) B. Woynarowska, Edukacja zdrowotna. Podręcznik akademicki, PWN
Warszawa 2008
(5) (6) Teoretyczne podstawy edukacji zdrowotnej. Stan i oczekiwania. Praca zbiorowa pod red. B Woynarowskiej, M.Kapicy, KOWEZ, Warszawa 2001
** Mrc LaLonde minister zdrowia i opieki społecznej Kanady. W 1974 opublikował raport „A New Perspective on the Health of Canadians”[1], w którym przedstawił koncepcję „pól zdrowia”.
(7.) (10) Shape Up ..., POZnan *miasto know-how, zbiór doświadczeń.
(5) (6) Teoretyczne podstawy edukacji zdrowotnej. Stan i oczekiwania. Praca zbiorowa pod red. B Woynarowskiej, M.Kapicy, KOWEZ, Warszawa 2001
** Mrc LaLonde minister zdrowia i opieki społecznej Kanady. W 1974 opublikował raport „A New Perspective on the Health of Canadians”[1], w którym przedstawił koncepcję „pól zdrowia”.
(7.) (10) Shape Up ..., POZnan *miasto know-how, zbiór doświadczeń.
English version.
When we talk
about the health what do we think at first? No doubt there is the
simplest definition: Health is a lack of disease. But only? WHO says that
health is: "positive physical, psychic and social state, not only absence
of illness or disability."
As we can see, a definition include sense of physical health, but also we should emphasize: physical and social. What lies behind these aspects?
Everybody has psychical feelings, deeply connected with emotions. Every day we encounter with many situations, in which we feel something. We are angry, happy, resentful, fall in love, upset, satisfied. Everything displays in behaviour we exhibit to surroundings (1). Here appears dependence between our psyche and surroundings, so due to this fact there is a connection with health. Why?
Our whole behaviour is grades under formulas, standards and values, which are accepted by society. According to this way health is "thing what is common and typical for some community." (2). Every aberrance is treats as disorder and something we should not tolerate. It often causes lack of tolerance, rejection and discrimination. As we know well in Maslow's pyramid on 2nd, 3rd, 4th level (3 per 5 of pillars!) there occur human's needs closely combine with interpersonal interactions. If the person dissents from normality will be excluded. It influence feelings with oneself and others. There creates a inside conflict, what very often affects many disorders including depression, anxiety, phobia and can lead the person will clam up. In this situation begins upset the balance of physical and social health.
Brilliant, Polish doctor Julian Aleksandrowicz defined human in this way: "Human it is something more than than sum of cells, tissues and organs. Human also it is more than "body" and "soul". Human is understands as dynamic system works in connexion with another systems which is
subjected to impact of environmental surrounding and social and subjects on them, too." (3)
In psychology there are many health conceptions. One of them is system-holistic attitude (4). It describes oneself balance internal and environmental stocks and factors of stress.
Holistic attitude to health was described by B.B Jansen (5). We difference 4 kind of health: physical, psychic, social, spiritual. On physical health affects style of life mostly, inter alia: nutrition, relaxation, smoking, sexual behaviour, safety behaviour. The other are connect with life conditions i.e pollution of environment, existence conditions, culture, flat, work conditions, availability of food. There cannot be ignored individual and groups actions (6).
As we can see, a definition include sense of physical health, but also we should emphasize: physical and social. What lies behind these aspects?
Everybody has psychical feelings, deeply connected with emotions. Every day we encounter with many situations, in which we feel something. We are angry, happy, resentful, fall in love, upset, satisfied. Everything displays in behaviour we exhibit to surroundings (1). Here appears dependence between our psyche and surroundings, so due to this fact there is a connection with health. Why?
Our whole behaviour is grades under formulas, standards and values, which are accepted by society. According to this way health is "thing what is common and typical for some community." (2). Every aberrance is treats as disorder and something we should not tolerate. It often causes lack of tolerance, rejection and discrimination. As we know well in Maslow's pyramid on 2nd, 3rd, 4th level (3 per 5 of pillars!) there occur human's needs closely combine with interpersonal interactions. If the person dissents from normality will be excluded. It influence feelings with oneself and others. There creates a inside conflict, what very often affects many disorders including depression, anxiety, phobia and can lead the person will clam up. In this situation begins upset the balance of physical and social health.
Brilliant, Polish doctor Julian Aleksandrowicz defined human in this way: "Human it is something more than than sum of cells, tissues and organs. Human also it is more than "body" and "soul". Human is understands as dynamic system works in connexion with another systems which is
subjected to impact of environmental surrounding and social and subjects on them, too." (3)
In psychology there are many health conceptions. One of them is system-holistic attitude (4). It describes oneself balance internal and environmental stocks and factors of stress.
Holistic attitude to health was described by B.B Jansen (5). We difference 4 kind of health: physical, psychic, social, spiritual. On physical health affects style of life mostly, inter alia: nutrition, relaxation, smoking, sexual behaviour, safety behaviour. The other are connect with life conditions i.e pollution of environment, existence conditions, culture, flat, work conditions, availability of food. There cannot be ignored individual and groups actions (6).
We
should have a second look at issue enumerated earlier like style of life. Marc LaLond** showed
so-colled "fields of health", which depict percentile contribution
every sphere of our life.
According to scientific researches our life style in crucial way decides about our health and illness. Modification of lifestyle is within reach every person. (7)
WHO define lifestyle as: way of being as a result of influence human and conditions, where lives and individual pattern of behaviour, which are specified by social-cultural and individual character features."
Holistic attitude to health are divided on 2 aspects: systematic world perception (in bigger whole"), where human health is investigates as broadly understood surrounding and in terms of individual ("smaller whole") (8). Holistic model of health is introduced by different form of graphics. The symbol of this is circle (9). One of the most frequent is mandala of health wrought in Departament of Public Health Toronto city. Mandala is a symbol of the universe built on circle. This model assumes mutual connection between culture and surrounding and they effect on human in the same time, who is digested as unity including physical, intellectual and spiritual dimension." (10)
According to scientific researches our life style in crucial way decides about our health and illness. Modification of lifestyle is within reach every person. (7)
WHO define lifestyle as: way of being as a result of influence human and conditions, where lives and individual pattern of behaviour, which are specified by social-cultural and individual character features."
Holistic attitude to health are divided on 2 aspects: systematic world perception (in bigger whole"), where human health is investigates as broadly understood surrounding and in terms of individual ("smaller whole") (8). Holistic model of health is introduced by different form of graphics. The symbol of this is circle (9). One of the most frequent is mandala of health wrought in Departament of Public Health Toronto city. Mandala is a symbol of the universe built on circle. This model assumes mutual connection between culture and surrounding and they effect on human in the same time, who is digested as unity including physical, intellectual and spiritual dimension." (10)
On added picture
a human is in the centre. It will be
appropriate to deduce that human is in
the middle of the world understood not only in physical way.
System- holistic model should be widespread among professions connect with sick- care system i.e family doctor, dietician, personal trainer, careers consultant. It would facilitate diagnose and enable give an adequate help. Unfortunately, more and more specialists have lack of basic knowledge about how the human functions in bio-socio-cultural system. It leads to faulty decisions about way of treatment, giving advices or unskillful assistance.
To sum up, there should be emphasize dependence between psychic health and physical and social. What is happen in our mind has an influence how we feel with our body and relations with another people. Every of this aspects interfuse each other. There is only one solution to being HEALTHY- there should be balance between 3 spheres of functioning. How do this? I hope you will learn it from next articles.
I am waiting for any feedbacks about this note. Kindest regards and come back to me soon :)
System- holistic model should be widespread among professions connect with sick- care system i.e family doctor, dietician, personal trainer, careers consultant. It would facilitate diagnose and enable give an adequate help. Unfortunately, more and more specialists have lack of basic knowledge about how the human functions in bio-socio-cultural system. It leads to faulty decisions about way of treatment, giving advices or unskillful assistance.
To sum up, there should be emphasize dependence between psychic health and physical and social. What is happen in our mind has an influence how we feel with our body and relations with another people. Every of this aspects interfuse each other. There is only one solution to being HEALTHY- there should be balance between 3 spheres of functioning. How do this? I hope you will learn it from next articles.
I am waiting for any feedbacks about this note. Kindest regards and come back to me soon :)
P.S Sorry for any mistakes. I truly tried check
everything but I am only the human :) So forgive me, please.
BIBLIOGRAPHY:
(1.),
(2.) (4.) L. Cierpiałkowska, "Psychopatologia", Wydawnictwo naukowe
Scholar 2014
*holizm- wpływ somy na psyche i odwrotnie
*holizm- wpływ somy na psyche i odwrotnie
(3.)
(8.) (9.) B. Woynarowska, Edukacja zdrowotna. Podręcznik akademicki, PWN
Warszawa 2008
(5) (6) Teoretyczne podstawy edukacji zdrowotnej. Stan i oczekiwania. Praca zbiorowa pod red. B Woynarowskiej, M.Kapicy, KOWEZ, Warszawa 2001
** Mrc LaLonde minister zdrowia i opieki społecznej Kanady. W 1974 opublikował raport „A New Perspective on the Health of Canadians”[1], w którym przedstawił koncepcję „pól zdrowia”.
(7.) (10) Shape Up ..., POZnan *miasto know-how, zbiór doświadczeń.
(5) (6) Teoretyczne podstawy edukacji zdrowotnej. Stan i oczekiwania. Praca zbiorowa pod red. B Woynarowskiej, M.Kapicy, KOWEZ, Warszawa 2001
** Mrc LaLonde minister zdrowia i opieki społecznej Kanady. W 1974 opublikował raport „A New Perspective on the Health of Canadians”[1], w którym przedstawił koncepcję „pól zdrowia”.
(7.) (10) Shape Up ..., POZnan *miasto know-how, zbiór doświadczeń.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz